بایگانی
تبديل تاريخ قمري به ميلادي و بالعكس / تقویم ها
هر پژوهشگر مطللعي مي داند كه تبديل تاريخ قمري به شمسي يا ميلادي براي مطالعات تاريخي ايران مخصوصا مطالعات در حيطه دوره قاجار فوق العاده حائز اهميت و در عين حال داراي مشكلات خاص خود است من در اينجا براي شما پيوندي را قرار مي دهم كه بواسطه آن مي توانيد تاريخ قمري خود را به ميلادي تبديل نمائيد روشن است كه تبديل تاريخ ميلادي به شمسي به راحتي امكان پذير است اين برنامه در يك ديد دقيق تر و فراگيرترداراي خطائي در حدود يك تا دو روز در هر يكصد سال (حدودا) مي باشد كه با تطبيق تاريخي با بعضي كتب و نوشته هاي آن زمان كه تاريخ و نام روز را بر خود دارند مانند سفرنامه ها و روزنامه ها و …. قابل حل است .
براي تبديل تاريخ قمري به ميلادي و بالعكس از پیوند زیر استفاده كنيد:
براي تبديل سایر تواریخ در تقویم های مختلف از پیوند زیر استفاده كنيد:
چنانچه مایل هستید از روش دستی استفاده کنید متن زیر را مطالعه بفرمایید :
اکنون به شرح زیر، با به کار بردن ساده‌ترین فرمول‌ها، می‌توان به تقریب سالها را در تقویم‌های گوناگون به یکدیگر تبدیل کرد:
۱ـ طریقه‌ی تبدیل سال میلادی به هجری قمری
می‌دانیم مدت سال میلادی ۳۶۵ روز است و مدت سال هجری قمری ۳۵۴ روز (۱۱ = ۳۵۴ – ۳۶۵). پس سال هجری قمری در هر سال یازده روز از سال میلادی کمتر است. این اختلاف بعد از گذشت ۳۳ سال نزدیک به یک سال می‌شود (۳۶۳ =۱۱ ×۳۳).
پس نسبت بین سالهای هجری قمری و میلادی همیشه برقرار است. برای تبدیل سال میلادی به هجری قمری چنین عمل می‌کنیم:
H = C-622
حرف C علامت میلادی است و حرف H علامت هجری. عدد ۶۲۲ تاریخ هجرت پیامبر بزرگوار اسلام (ص) از مکه به مدینه است. مثلاً اگر خواسته باشیم سال ۲۰۰۰ میلادی را به سال هجری قمری تبدیل کنیم، چنین می‌شود:
۲۰۰۰-۶۲۲=۱۳۷۸
۱۳۷۸×۳۳=۴۵۴۷۴
۴۵۴۷۷÷ ۳۲=۱۴۲۱ هجری قمری
اگر باقی مانده‌ی این تقسیم از عدد ده بیشتر شد،یک سال به خارج قسمت اضافه می‌کنیم و اگر از عدد یازده کمتر شد، در خارج قسمت تغییر نمی‌دهیم.
۲ـ طریقه‌ی تبدیل سال هجری قمری به میلادی
C = H +622
مثلاً سال ۱۴۲۱ هجری قمری برابر است با:
۱۴۲۱×۳۲=۴۵۴۷۲
۴۵۴۷۲÷ ۳۳=۱۳۷۷
چون در این تقسیم باقی‌مانده از عدد ده بیشتر شده است، یک سال بر خارج قسمت اضافه می‌کنیم:
۱۳۷۷+۱=۱۳۷۸
۱۳۷۸+۶۲۲=۲۰۰۰ میلادی
۳ـ طریقه‌ی تبدیل سال هجری شمسی به سال هجری قمری
برای تبدیل سال هجری شمسی به سال هجری قمری راه‌های مختلفی وجود دارد که دقیق‌ترین آن این است که با بستن یک تناسب ساده سال هجری شمسی را به سال هجری قمری تبدیل می‌کنیم. این روش فوق‌العاده دقیق است.
مثلاً برای تبدیل سال ۱۳۷۹ هجری شمسی به هجری قمری چنین عمل می‌کنیم:
۱۱ روز بیشتر ۱ سال هجری شمسی
X 1379
روز ۱۵۱۶۹= ۱۱ ×۱۳۷۹
سال ۴۲=۳۵۴÷۱۵۱۶۹
جواب ۱۴۲۱ = ۴۲÷۱۳۷۹
۴ـ طریقه‌ی تبدیل سال هجری قمری به سال هجری شمسی
در این تبدیل نیز می‌توان به همان طریق عمل کرد:
با بستن یک تناسب می‌توانیم به نتیجه‌ی دقیق برسیم و سال هجری قمری مورد نظر را به سال هجری شمسی تبدیل کنیم. مثلاً برای تبدیل سال ۱۴۲۱ هجری قمری به سال هجری شمسی می‌گوییم:
۱۱ روز کمتر ۱ سال هجری قمری
X 1421
روز ۱۵۶۳۱= ۱۱ ×۱۴۲۱
سال ۴۲=۳۶۵÷۱۵۶۳۱
جواب ۱۳۷۹ = ۴۲ـ ۱۴۲۱
۵ـ طریقه‌ی تبدیل سال هجری شمسی به میلادی
برای تبدیل سال هجری شمسی به سال میلادی، سال مورد نظر را تا دهم دی ماه با عدد ۶۲۱ جمع می‌کنیم و از روز یازدهم دی‌ماه، که آغاز سال نو میلادی است، سال هجری شمسی مورد نظر را تا آخر اسفندماه با عدد ۶۲۲ جمع می‌کنیم. باید توجه داشت که هر دو تقویم در واقع شمسی محسوب می‌شوند و فقط در کبیسه اختلاف دارند. تفاوت سال تقویم هجری شمسی با تقویم میلادی در فاصله‌ی بین اول ژانویه (یازدهم دی‌ماه) و ۲۱ مارس (اول فروردین) برابر ۶۲۲ سال، و از ۲۱ مارس تا ۳۱ دسامبر برابر ۶۲۱ سال است.
۶ـ طریقه‌ی تبدیل سال میلادی به هجری شمسی
برای تبدیل سال میلادی به سال هجری شمسی از اول فروردین تا دهم دی ماه عدد ۶۲۱ را از سال میلادی مورد نظر کم می‌کنیم و از یازدهم دی‌ماه، که آغاز سال میلادی است، تا آخر اسفند ماه، عدد ۶۲۲ را از سال میلادی کم می‌کنیم.
پس از تبدیل تاریخ‌ها، همان‌طور که گفته شد، با رعایت کبیسه به وسیله‌ی تعیین ردیف و روز آسان می‌شود، لیکن باید در نظر داشت که اگر سال میلادی بعد از سال ۱۵۸۲،یعنی بعد از سال ۹۶۱ هجری شمسی باشد، روز اول فروردین مطابق ۲۱ مارس است، اما برای سالهای قبل از سال ۱۵۸۲ (تاریخ تغییر تقویم قیصری به تقویم گرگوری) باید به جدول زیر مراجعه کرد:
سال ه . ش اول فروردین مطابق با سال میلادی
۱ ۶۲۲
۱۵۰ ۱۷ مارس ۷۷۰
۲۸۰ ۱۶ مارس ۹۰۰
۴۰۰ ۱۵ مارس ۱۰۲۰
۵۲۰ ۱۴ مارس ۱۱۴۵
۶۵۰ ۱۳ مارس ۱۲۷۵
۷۷۰ ۱۲ مارس ۱۳۹۵
۹۰۰ ۱۱ مارس ۱۵۲۰
۹۶۱ ۱۰ مارس ۱۵۸۲
برای سالهای قبل از ۱۵۸۲، روزی از مارس که با اول فروردین مطابق است از روی جدول تعیین می‌شود؛ چنان که در جدول مشاهده می‌شود که بین ۱۲۷۰ و ۱۲۹۰ میلادی اول فروردین سال هجری شمسی مطابق با دوازدهم مارس است. مثلاً برای تبدیل ۱۲ اکتبر سال ۱۴۹۲ (سال کشف قاره‌‌ی آمریکا به دست کریستف‌کلمب) به تاریخ هجری شمسی، چنین عمل می‌شود:
۸۷۱ = ۶۲۱ ـ ۱۴۹۲
منبع: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
نوشته استاد عزیزالله بیات
* * * * *
یا متن زیر به نقل از دانشنامه اسلامی :
تبديل تاريخها
اين مبحث مربوط است به تبديل تاريخهاي ميلادي و هجري شمسي و هجري قمري به يكديگر. در آغاز تصريح مي‌كنيم كه 1/1/1 هجري شمسي یا جلالي معادل است با 17/3/622 ميلادي؛ و 1/1/1 هجري قمري معادل است با 21/4/1 هجري شمسي و 16/7/622 ميلادي. هجرت معادل با 24/9/622 ميلادي دانسته مي‌شود یا 12/3/1 هجري قمري.
تطابق روزها و ماههاي ميلادي و هجري شمسي:
پس از سال 1582 ميلادي معادل با 961 هجري شمسي، يعني تاريخ تغيير تقويم يولياني به تقويم گرگوري كه برطبق آن اول فروردين مطابق 21 مارس تعيين شد، ماههاي ايراني و ميلادي تطابق خود را كم‌وبيش به طور منظم حفظ مي‌كنند. ازينرو اگر جدول تطابق ماههاي يك سال معيّن ــپس از 1582 ميلادي‌ــ را در دست داشته باشيم، مي‌توانيم مطمئن باشيم كه اين تطابق براي همه سالها ــپس از 1582 ــ با تقريب جبراني يك روز (معمولاً مربوط به ماههاي فوريه و مارس و اسفند سالهاي كبيسه) به همين سان است؛ مگر اينكه در آينده باز اصلاحي در نظم تقويم صورت گيرد كه امري است جداگانه.
سال كبيسه سالي است شمسي كه 366 روز داشته باشد. سال كبيسه هر چهار سال يك بار رخ مي‌دهد. سالهاي 1350 و 1972 كبيسه هستند. (سال كبيسه ميلادي معمولاً بر عدد 4 بخش‌پذيراست.) تطابق روزهاي سال هجري شمسي و ميلادي كه در جدولها نشان داده شده است، در بيست روز آخر اسفند يا سه هفته اول مارس تغيير مي‌كند. به اين ترتيب كه روز اضافي كبيسه در سال ميلادي به‌فوريه اضافه‌مي‌شود، و در سال هجري‌شمسي، به‌اسفند.
در سال ميلادي 28 فوريه معمولاً معادل است با 9 اسفند، و اول مارس با 10 اسفند. در سال كبيسه 29 فوريه (روز اضافي) معادل است با 10 اسفند، اول مارس با 11 اسفند و 20 مارس با 30 اسفند (روز اضافي). از اينجا باز تطابق كلي صادق است؛ به اين ترتيب كه روز 21 مارس دوباره معادل مي‌شود با اول فروردين.
جدول 1 ـ ماههاي ميلادي
شماره ماه نام ماه تعدادروزهاي‌ماه معادل ايراني
1 ژانويه 31 11 دي ـ 11 بهمن
2 فوريه 28 12 بهمن ـ 9 / 10 اسفند در سال كبيسه 29
3 مارس 31 10 / 11 اسفند ـ 11 فروردين
4 آوريل 30 12 فروردين ـ 10 ارديبهشت
5 مه 31 11 ارديبهشت ـ 10 خرداد
6 ژوئن 30 11 خرداد ـ 9 تير
7 ژوئيه 31 10 تير ـ 9 مرداد
8 اوت 31 10 مرداد ـ 9 شهريور
9 سپتامبر 30 10 شهريور ـ 8 مهر
10 اكتبر 31 9 مهر ـ 9 آبان
11 نوامبر 30 10 آبان ـ 9 آذر
12 دسامبر 31 10 آذر ـ 10 دي
جدول 2 ـ ماههاي ايراني
شماره‌ماه نام ماه تعدادروزهاي‌ماه معادل ميلادي
1 فروردين 31 21 مارس ـ 20 آوريل
2 ارديبهشت 31 21 آوريل ـ 21 مه
3 خرداد 31 22 مه ـ 21 ژوئن
4 تير 31 22 ژوئن ـ 22 ژوئيه
5 مرداد 31 23 ژوئيه ـ 22 اوت
6 شهريور 31 23 اوت ـ 22 سپتامبر
7 مهر 30 23 سپتامبر ـ 22 اكتبر
8 آبان 30 23 اكتبر ـ 21 نوامبر
9 آذر 30 22 نوامبر ـ 20 دسامبر
10 دي 30 22 دسامبر ـ 20 ژانويه
11 بهمن 30 21 ژانويه ـ 19 فوريه
12 اسفند 29 20 فوريه ـ 20 مارس
سال كبيسه 30
پيش از 1582 ميلادي معادل با 961 هجري شمسي. پيش از اين تاريخ، اول فروردين مطابق با 21 مارس نيست. در جدول زير كه عيناً از دايره‌المعارف مصاحب نقل شده مادّه «تبديل تاريخ»، جدول II ، تطابق روز اول فروردين با روز مارس نشان داده شده است؛ روزهاي ديگر را به‌سهولت مي‌توان محاسبه كرد.
تبديل سالهاي ميلادي به هجري شمسي، از 1582 به بعد:
از اول ژانويه تا 20 مارس، رقم 622 را از سال ميلادي كم كنيد. حاصل عبارت است از 11 دي تا آخر اسفند سال هجري شمسي. براي نمونه:
سال ميلادي: (20 مارس ـ 1 ژانويه) 1969
سال هجري شمسي: (آخر اسفند ـ 11 دي) 1347 = 622 ـ 1969
از 21 مارس (اعتدال ربيعي) تا 31 دسامبر، رقم 621 را از سال ميلادي كم كنيد.
حاصل عبارت است از اول فروردين تا 10 دي سال هجري شمسي. براي نمونه:
سال ميلادي (31 دسامبر ـ 21 مارس) 1969
سال هجري شمسي (10 دي ـ 1 فروردين) 1348 = 621 ـ 1969
براي تطابق روزها جدول 2.
درصورتي كه فقط سال ميلادي ـ بدون ماه ـ در دست باشد، روشن است كه معادل هجري شمسي آن دو رقم خواهد بود:
سال 1969 برابر با 1348/1347 هجري شمسي
1348/1347 را 48/1347 و 1348ـ1347 و 48ـ1347 نيز مي‌توان نوشت.
تبديل سال هجري شمسي به ميلادي از 961 به‌بعد:
از اول فروردين تا 10 دي، رقم 621 را به سال هجري شمسي بيفزاييد. حاصل عبارت است از 21 مارس تا 31 دسامبر سال ميلادي. براي نمونه:
سال شمسي: (10 دي ـ 1 فروردين) 1349
سال ميلادي: (31 دسامبر ـ 21 مارس) 1970 = 621 + 1349
از 11 دي تا آخر اسفند، رقم 622 را به سال هجري شمسي بيفزاييد. حاصل عبارت است از اول ژانويه تا 20 مارس سال ميلادي. براي نمونه:
سال هجري شمسي: (آخر اسفند ـ 11 دي) 1349
سال ميلادي: (20 مارس ـ 1 ژانويه) 1971 = 622 + 1349
براي تطابق روزها جدول 2.
درصورتي‌كه فقط سال شمسي ـ بدون ماه ـ در دست باشد، روشن است كه معادل ميلادي آن دو رقم خواهد بود:
سال 1349 هجري شمسي برابر با 1971/1970 ميلادي
سال هجري قمري. چند نكته در باره تقويم قمري:
تعداد روزهاي ماههاي قمري صد درصد ثابت نيست و به رؤيت ماه در كشورهاي گوناگون اسلامي مربوط است. ماه قمري به‌طور متوسط معادل 53 , 29 روز است.
سال قمري تقريباً به‌طور متوسط داراي 3670 , 354 روز است. تقريباً در هر 30 سال، 19 سال 354 روز و 11 سال، 355 روز دارند.
جدول 3 ـ ماههاي قمري
نام ماه تعداد روزها نام ماه تعداد روزها
محرم 30 رجب 30
صفر 29 شعبان 29
ربيع‌الاول 30 رمضان 30
ربيع‌الثاني 29 شوال 29
جمادي‌الاول 30 ذوالقعده 30
جمادي‌الثاني 29 ذوالحجه 29 يا 30
تبديل تقريبي سال هجري قمري به ميلادي و بالعكس با تقريب يك سال .
فرمول كلي تبديل تقريبي قمري HL به ميلادي * C و ميلادي به هجري قمري چنين است:
(1) 622 ـ C 3332 ÷ HL
(2) 622 + HL 3233 ÷ C
ضريب 3332 از اينجا به دست مي‌آيد كه 3332 ÷ 365354 ؛ و3233 از اينجا كه 3233 ÷ 354365 .
تبديل تقريبي هجري قمري به هجري شمسي با تقريب يك سال :
سال هجري‌قمري را در 11 ضرب كنيد، رقم حاصل را بر 365 تقسيم كنيد، خارج از قسمت را از سال هجري قمري كم كنيد، نتيجه هجري شمسي است.
راه ديگر: سال هجري قمري را در 32 ضرب كنيد، حاصل را بر 33 تقسيم كنيد، نتيجه هجري شمسي است:
3232 * HL ÷ HS در اين فرمول HS نشان‌دهنده «هجري شمسي» و HL نشان‌دهنده «هجري قمري» است.
تبديل تقريبي هجري شمسي به هجري قمري با تقريب يك سال
سال هجري شمسي را در 11 ضرب كنيد، رقم حاصل را بر 354 تقسيم كنيد، خارج قسمت را به سال هجري شمسي بيفزاييد، نتيجه هجري قمري است.
راه ديگر: سال هجري شمسي را در 33 ضرب كنيد، حاصل را بر 32 تقسيم كنيد، نتيجه هجري قمري است.
***
يكي ديگر از تقویم های بکار گرفته شده در ايران دوره قاجار٬ تقويم تركي اويغوري و يا چيني تركي است. در تاريخ اسلامي اين تقويم به نامهاي تاريخ ترك، تاريخ تركستان، تاريخ ختن، اويغور و يا تاريخ تركان مشهور است. سالهاي تقويم دوازده حيوان تركي با نامهاي ديگر بكار برده شده توسط اقوام مختلف ترك در داخل پارانتز چنين است:
١- سيچان
٢- سيغير (اود٬ اؤكوز)
٣- بارس (قاپلان٬ بؤري)
٤- دووشان
٥- لوي (كلته٬ باليق)
٦- ايلان
٧- يونت (آت٬ ايلخي)
٨- قويون (تكه)
٩- پيچين
١٠- تويوق (قوش)
١١- ايت
١٢- دونوز
تقويم تركی- اويغوری در همه اسناد و فرمانهای شاهان ترك حاكم بر ايران تا ربع اول قرن بيستم مورد استفاده قرار گرفته است.
دوران قاجار 
دیدگاه‌های اخیر